630.000 krantenpagina's digitaliseren, een Primeur!

Naast deze inhoudelijke nood zijn kranten verrassend kwetsbaar. Nieuwsbladen werden niet gemaakt met het oog op de eeuwigheid. Het broze papier waarop ze gedrukt werden, is gevoelig voor verzuring: een onvermijdbaar én onomkeerbaar proces dat ervoor zorgt dat vele kranten uiteindelijk uit elkaar zullen vallen. Ondanks goede bewaaromstandigheden! Vooral kranten uit de jaren 1850 tot 1950 zijn erg verzuurd. De combinatie van het veelvuldig raadplegen en deze gebrekkige papierkwaliteit, maakt dat het Vlaams krantenerfgoed sterk bedreigd is. Daarom is het belangrijk dat ze - naast fysiek - ook digitaal duurzaam bewaard worden voor toekomstige generaties. Van vele kranten was er tot voor kort nog geen digitaal spoor!

Extra nuttig? Dankzij optische tekenherkenning (OCR) werd het gedigitaliseerde materiaal in het GIVE-krantenproject machineleesbaar gemaakt. Dat wil zeggen dat je de krantenpagina’s digitaal kan doorzoeken. Handig voor onderzoekers, studenten, of simpelweg nieuwsgierige geesten.

Een nauwe samenwerking

Het GIVE-krantenproject Primeur is de vrucht van een samenwerking tussen de Vlaamse Erfgoedbibliotheken en meemoo. Ieder vanuit z’n eigen bril en expertise. De vzw Vlaamse Erfgoedbibliotheken ondersteunt organisaties die bibliothecaire erfgoedcollecties beheren in Vlaanderen en Brussel, waaronder kranten. In het GIVE-project stonden ze in voor inventarising, selectie, registratie en verpakking. Eén van de kernactiviteiten van meemoo is dan weer massadigitalisering. Daarom trekt meemoo de digitalisering, metadatering, verwerking, kwaliteitscontrole en ontsluiting. Samen sterk!

Primeur in cijfers

Hoeveel historische kranten er zich in de Vlaamse erfgoedcollecties bevinden, dat is lastig te tellen. Hoeveel er in het GIVE-krantenproject gedigitaliseerd zijn? Da’s eenvoudiger! Nu de inhaalbeweging op z’n einde is, maken we graag de balans op:

De selectie van deze kranten was in handen van de Vlaamse Erfgoedbibliotheken en de 8 collectiebeheerders. Deze verliep volgens enkele criteria, met de meest dringende gevallen voorop:

• Is het een krant?

• Is de krant gepubliceerd in Vlaanderen?

• Is de krant nog niet gedigitaliseerd, ook niet door een andere instelling?

• Hoe kwetsbaar is de krant, bijvoorbeeld hoe verzuurd?

• Hoe vaak wordt de krant gebruikt?

• Heeft de beherende organisatie het meest volledige bezit van de krant?

Een massadigitaliseringsproject

Een wat-project? De naam zegt het eigenlijk zelf. In een massadigitaliseringsproject wordt een grote massa aan dragers vanuit verschillende locaties en bewaarinstellingen samengebracht en in bulk gedigitaliseerd.

Waarom dat zo interessant is? Wel, op kleine schaal digitaliseren is niet alleen heel duur, het vraagt ook om technische expertise die niet iedere organisatie bezit. Materiaal bundelen is dus zowel efficiënter als interessanter qua prijs. Bovendien wordt er een hoge én gelijkwaardige kwaliteit over alle kranten heen nagestreefd. En er is meteen een grote boost in krantendigitalisering, want er werden in Vlaanderen nog nooit zoveel exemplaren veiliggesteld voor de toekomst in één enkele beweging. Een knappe inhaalbeweging, maar toch blijft dit slechts het topje van de ijsberg: er liggen nog miljoenen niet-gedigitaliseerde krantenpagina’s in de Vlaamse archieven. In de online krantencatalogus Abraham brengt de VEB het Vlaamse krantenlandschap in kaart.

Met het materiaal van…

In het GIVE-krantenproject Primeur zitten niet alleen de grote nationale titels, maar ook de vaak minder bekende regionale en lokale uitgaven. Na afloop van dit project zal je de kranten van 8 archieven, universiteiten en erfgoedbibliotheken kunnen bewonderen. Op totindetail.be doorblader je een eerste selectie.