Deze uitzonderlijk goed bewaarde poortersboeken bevatten de registratie van de poorters van de stad. Enkel deze poorters werden volledig beschermd door de rechten en privileges verbonden aan de stad. Het oudste poortersboek van Oudenaarde bevat inschrijvingen die teruggaan tot 1276. In het oudst bewaarde poortersboek van Pamele zijn de vroegste inschrijvingen van 1319. Dit is uniek voor Vlaanderen (Gent en Brugge hebben bijvoorbeeld pas poortersboeken vanaf de 15de eeuw, Geraardsbergen vanaf 1396 en Kortrijk vanaf 1398).
De poortersboeken van Oudenaarde verschaffen vanaf het einde van de 13de eeuw, dus een eeuw vroeger dan andere steden, een inzicht in de ontwikkeling van een stad. De onderzoekers vinden er immers gegevens om de bevolkingsstromen of migratie te analyseren en het ritme van de bevolkingsgroei vast te leggen voor een periode die voor de andere steden niet of nauwelijks gedocumenteerd is. Op deze wijze hebben de genoemde poortersboeken een ijkwaarde. Ze bieden bovendien een inzicht in het functioneren van een kleine Vlaamse stad, waarbij de rol van buitenpoorters, die op het omringende platteland woonden, in verhouding veel groter was dan in de grote steden, zoals Gent en Brugge.
Bronvermelding: Onbekend, 1319-1529, De middeleeuwse poortersboeken van Oudenaarde en Pamele nr. 17, Stadsarchief Oudenaarde, Publiek domein